ΘΕΩΡΙΕΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟΣ

  Ποια Θεωρία μάθηση ενισχύει τον Ψηφιακό αλφαβητισμό;

Η απάντηση δεν είναι και τόσο δύσκολη!!!

Όλες οι Θεωρίες μάθησης μπορούν να αναπτύξουν και να ενισχύσουν τον Ψηφιακό αλφαβητισμό, η κάθε μία με το δικό της τρόπο!

Για να μπορέσουμε όμως να απαντήσουμε στο ερώτημα σχετικά με το πώς η κάθε μία από τις θεωρίες μάθησης μπορεί να ενισχύσει το ψηφιακό γραμματισμό, θα πρέπει στην ουσία να δούμε την επίδραση που έχουν οι θεωρίες μάθησης, στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων, που διέπουν τον ψηφιακό γραμματισμό. Με λίγα λόγια, θα πρέπει να διερευνήσουμε, πως ο Συμπεριφορισμός, ο Εποικοδομισμός και οι Κοινωνικές Θεωρίες μάθησης ενισχύουν τις δεξιότητες των μαθητών, να αναζητούν, να διαχειρίζονται, να οργανώνουν, να αναλύουν, να αξιολογούν και να κατανοούν, το πλήθος των πληροφοριών, που προέρχονται από τα διάφορα ψηφιακά περιεχόμενα και τις τεχνολογικές εφαρμογές, καθώς και τις διαδικασίες δημιουργίας, ανάπτυξης και συγγραφής αυτών των περιεχομένων.

Σύμφωνα με τους Rafferty και Steyaert (2007, στο Sofos, 2010:71), ως ψηφιακός γραµµατισµός µπορεί να θεωρηθεί ένας συνδυασµός των ακόλουθων δεξιοτήτων:

• Λειτουργικές δεξιότητες, που έχουν να κάνουν με τη χρήση της τεχνολογίας (πχ. Απλοί χειρισμοί, όπως η χρήση πληκτρολογίου ή ποντικιού, καθώς και πιο σύνθετοι χειρισμοί, όπως η αποστολή e-mail, η αναζήτηση στο διαδίκτυο ή λήψη και εγκατάσταση λογισµικού µε συνηµµένο, κτλ).
  Τέτοιου είδους δεξιότητες και ικανότητες, μπορούν να προέλθουν εύκολα από κλειστού τύπου λογισμικά και δραστηριότητες Συμπεριφορικού χαρακτήρα, που έχουν ως κύριο στόχο την επανάληψη, την πρακτική εξάσκηση των μαθητών, καθώς και την παρουσίαση της γνώσης.(πχ. προγράμματα εξάσκησης και πρακτικής, ηλεκτρονικό βιβλίο, συστήματα καθοδήγησης)
• Δοµικές δεξιότητες, που έχουν να κάνουν με τη χρήση των (νέων) δοµών στις οποίες περιέχονται οι πληροφορίες. Οι δεξιότητες αυτές περιλαµβάνουν τη χρήση των υπερσυνδέσεων και την αξιολόγηση των πληροφοριών που βρέθηκαν.
• Στρατηγικές δεξιότητες, που έχουν να κάνουν πιο στρατηγικές χρήσεις των πληροφοριών και περιλαµβάνουν τη δυνατότητα της ενεργής αναζήτησης πληροφοριών, την ικανότητα της κριτικής ανάλυσης των διαθέσιµων πληροφοριών και τη συνεχή αναζήτηση πληροφοριών σχετικά µε εργασία ή την προσωπική ζωή του ατόµου.

          Τόσο οι Δομικές όσο και οι Στρατηγικές δεξιότητες, μπορούν να ενισχυθούν από την εφαρμογή ανοικτού τύπου λογισμικών και δραστηριοτήτων, που στηρίζονται στον εποικοδομισμό και τον κοινωνικές θεωρίες μάθησης. Συγκεκριμένα, ο Ψηφιακός γραμματισμός μπορεί να επιτευχθεί, μέσα από δραστηριότητες διερευνητικού χαρακτήρα (Exploratory Learning) που απαιτούν την εξερεύνηση και τον πειραματισμό, με στόχο την ανακάλυψη σχέσεων μεταξύ εννοιών, γεγονότων, κ.τ.λ., καθώς και την παρατήρηση, την υπόθεση και τον πειραματισμό, ως τα κύρια στοιχεία της επιστημονικής μεθόδου (πχ. Εικονικά αυθεντικά περιβάλλοντα μάθησης, Προσομοιώσεις, κ.α). Επιπλέον, ο ψηφιακός γραμματισμός μπορεί να επιτευχθεί και μέσα από την Ανακαλυπτική Μάθηση (Discovery Learning), δηλαδή την ανακάλυψη σχέσεων και πληροφοριών που σχετίζονται με προσωπικές εμπειρίες και περιλαμβάνει την πρακτική και τον πειραματισμό. Τέλος ο ψηφιακός γραμματισμός μπορεί να ενισχυθεί και από δραστηριότητες που συσχετίζονται με την επίλυση προβλήματος (Problem-solving) και ευνοούν την επικοινωνία και την συνεργασία μεταξύ των μαθητών, μέσα στα πλαίσια αυθεντικών περιβαλλόντων μάθησης (πχ. κοινότητες πρακτικής, φόρουμ, chat, προσομοιώσεις).

Sofos, A., (2010). Digital Literacy as a Category of Media competence and Literacy - an Analytical Approach of Concepts and Presuppositions for Supporting Media Competence at School. In: Bauer, P., Hoffmann, H. & Mayrberger, K. (Eds.), Fokus Medienpädagogik - Aktuelle Forschung-und Handlungsfelder (pp. 62-82). München: kopaed