ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΨΗΦΙΑΚΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΨΗΦΙΑΚΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ

Σύμφωνα με έκθεση του διεθνώς αναγνωρισμένου Οργανισμού (International Society for Technology in Education, 2016), ο οποίος θέτει νέα «Standards for Students» τα οποία επαναπροσδιορίζουν τη μάθηση στον νέο ψηφιακό κόσμο, ο εγγράμματος ψηφιακά μαθητής, είναι αυτός που διαθέτει τα εξής χαρακτηριστικά:

Έχει ενεργό ρόλο σε όλες τις φάσεις της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

• Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να διατυπώνει προσωπικους στόχους και να αναπτύσσει στρατηγικές για την επίτευξη τους.
• να θέτει προβληματισμούς σχετικά με την διαδικασία της μάθησης και γενικότερα για τη βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων.
• Να είναι ικανός να δημιουργεί δίκτυα με το κατάλληλο εκπαιδευτικό περιβάλλον που να υποστηρίζουν τη μαθησιακή διαδικασία.
• Να είναι σε θέση να αναζητεί πληροφορίες που διευκολύνουν και βελτιώνουν την πρακτική και στρατηγική του.
• Να μπορεί να αντιμετωπίζει τις δυσκολίες οι οποίες προκύπτουν από τις χρήσεις διάφορων τεχνολογικών εργαλείων.

Υπεύθυνος χρήστης του διαδικτύου

• Να δημιουργεί και να διαχειρίζεται την ψηφιακή ταυτότητα του και να έχει επίγνωση της μονιμότητας των ενεργειών του στον ψηφιακό κόσμο.
• Να χρησιμοποιεί με θετικό, νόμιμο και ηθικό τρόπο τα διάφορα τεχνολογικά εργαλεία που έχει στην κατοχή του ή υπάρχουν στο διαδίκτυο.
• Να συμπεριφέρεται με ευγενικό και ευπρεπή τρόπο στις διάφορες κοινωνικές του αλληλεπιδράσεις στο διαδίκτυο.
• Να κατανοεί και να σέβεται τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που προκύπτουν από τη χρήση και την κοινή χρήση της πνευματικής ιδιοκτησίας.
• Να διαχειρίζεται με σύνεση και υπευθυνότητα τα προσωπικά του δεδομένα και να έχει επίγνωση της παρακολούθησης που υφίστανται στο διαδίκτυο.
  
  

Είναι σε θέση να χρησιμοποιεί τα τεχνολογικά μέσα για να σχεδιάζει και να επιλύει διάφορα προβλήματα

• Να γνωρίζεί τα στάδια σχεδιασμού και επίλυσης προβλημάτων
• Να χρησιμοποιεί ψηφιακά εργαλεία για το σχεδιασμο και την επίλυση προβλημάτων
• Να δοκιμάζει τα εργαλεία τους, πριν τα χρησιμοποιήσει, ώστε να διορθώνει ατέλειες και προβλήματα.

Αναπτύσσει και να χρησιμοποιεί στρατηγικές για την κατανόηση και επίλυση προβλημάτων

• Να είναι σε θέση να ορίσει ένα πρόβλημα
• Να συλλέγει στοιχεία και δεδομένα, για να επιλύσει το πρόβλημα
• Να αναλύει το πρόβλημα και να εξάγει βασικές πληροφορίες που θα διευκολύνουν την επίλυση του.

Αναπτύσσει επικοινωνία αξιοποιώντας τα κατάλληλα ψηφιακά μέσα

• Να επιλέγει τις κατάλληλες πλατφόρμες και τα εργαλεία για την επίτευξη των επιθυμητών στόχων της δημιουργίας ή της επικοινωνίας του.
• Να δημιουργεί πρωτότυπα έργα ή υπεύθυνα repurpose ή remix ψηφιακών πόρων σε νέες δημιουργίες.
• Να δημοσιεύει ή να παρουσιάζει το περιεχόμενο της εργασία τους, με διάφορα ψηφιακά μέσα.
• Να επικοινωνεί με ποικίλους τρόπους και ιδέες.

Αναπτύσσει συνεργασία και συμμετοχική κουλτούρα

• Να χρησιμοποιεί ψηφιακά εργαλεία για να συνδεθεί με άλλους μαθητές από διαφορετικό κοινωνικο-οικονομικό και πολιτισμικό υπόβαθρο, ώστε να αναπτύξει και να διευρύνει τις γνώσεις και τον αμοιβαίο σεβασμό προς το διαφορετικό.
• Να χρησιμοποιοιεί συνεργατικά ψηφιακά μέσα, ώστε να συνεργάζεται μέ άλλους
• Να συμμετέχει εποικοδομητικά σε ομάδες εργασίας, αναλαμβάνοντας διάφορους ρόλους και αρμοδιότητες για να λειτουργήσει αποτελεσματικά προς έναν κοινό στόχο.

Αναπτύσσει κριτική σκέψη και δημιουργικότητα

• Να σχεδιάζει και χρησιμοποιεί αποτελεσματικά στρατηγικές έρευνας για να εντοπίζει τις πληροφορίες και άλλους πόρους για την πνευματική ή δημιουργική αναζήτησή τους.
• Να αξιολογεί την ακρίβεια, την προοπτική, την αξιοπιστία και την καταλληλότητα των πληροφοριών, των μέσων ενημέρωσης, δεδομένων ή άλλων πόρων.
• Να αξιοποιεί πληροφορίες από ψηφιακες πηγές, χρησιμοποιώντας μια ποικιλία εργαλείων και μεθόδων
• Να οικοδομεί την γνώση με την ενεργό διερεύνηση αυθεντικών περιβαλλόντων μάθησης και την επίλυση πραγματικών προβλημάτων.

https://www.iste.org/docs/Standards-Resources/iste-standards_students-2016_research-validity-report_final.pdf

ΘΕΩΡΙΕΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟΣ

  Ποια Θεωρία μάθηση ενισχύει τον Ψηφιακό αλφαβητισμό;

Η απάντηση δεν είναι και τόσο δύσκολη!!!

Όλες οι Θεωρίες μάθησης μπορούν να αναπτύξουν και να ενισχύσουν τον Ψηφιακό αλφαβητισμό, η κάθε μία με το δικό της τρόπο!

Για να μπορέσουμε όμως να απαντήσουμε στο ερώτημα σχετικά με το πώς η κάθε μία από τις θεωρίες μάθησης μπορεί να ενισχύσει το ψηφιακό γραμματισμό, θα πρέπει στην ουσία να δούμε την επίδραση που έχουν οι θεωρίες μάθησης, στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων, που διέπουν τον ψηφιακό γραμματισμό. Με λίγα λόγια, θα πρέπει να διερευνήσουμε, πως ο Συμπεριφορισμός, ο Εποικοδομισμός και οι Κοινωνικές Θεωρίες μάθησης ενισχύουν τις δεξιότητες των μαθητών, να αναζητούν, να διαχειρίζονται, να οργανώνουν, να αναλύουν, να αξιολογούν και να κατανοούν, το πλήθος των πληροφοριών, που προέρχονται από τα διάφορα ψηφιακά περιεχόμενα και τις τεχνολογικές εφαρμογές, καθώς και τις διαδικασίες δημιουργίας, ανάπτυξης και συγγραφής αυτών των περιεχομένων.

Σύμφωνα με τους Rafferty και Steyaert (2007, στο Sofos, 2010:71), ως ψηφιακός γραµµατισµός µπορεί να θεωρηθεί ένας συνδυασµός των ακόλουθων δεξιοτήτων:

• Λειτουργικές δεξιότητες, που έχουν να κάνουν με τη χρήση της τεχνολογίας (πχ. Απλοί χειρισμοί, όπως η χρήση πληκτρολογίου ή ποντικιού, καθώς και πιο σύνθετοι χειρισμοί, όπως η αποστολή e-mail, η αναζήτηση στο διαδίκτυο ή λήψη και εγκατάσταση λογισµικού µε συνηµµένο, κτλ).
  Τέτοιου είδους δεξιότητες και ικανότητες, μπορούν να προέλθουν εύκολα από κλειστού τύπου λογισμικά και δραστηριότητες Συμπεριφορικού χαρακτήρα, που έχουν ως κύριο στόχο την επανάληψη, την πρακτική εξάσκηση των μαθητών, καθώς και την παρουσίαση της γνώσης.(πχ. προγράμματα εξάσκησης και πρακτικής, ηλεκτρονικό βιβλίο, συστήματα καθοδήγησης)
• Δοµικές δεξιότητες, που έχουν να κάνουν με τη χρήση των (νέων) δοµών στις οποίες περιέχονται οι πληροφορίες. Οι δεξιότητες αυτές περιλαµβάνουν τη χρήση των υπερσυνδέσεων και την αξιολόγηση των πληροφοριών που βρέθηκαν.
• Στρατηγικές δεξιότητες, που έχουν να κάνουν πιο στρατηγικές χρήσεις των πληροφοριών και περιλαµβάνουν τη δυνατότητα της ενεργής αναζήτησης πληροφοριών, την ικανότητα της κριτικής ανάλυσης των διαθέσιµων πληροφοριών και τη συνεχή αναζήτηση πληροφοριών σχετικά µε εργασία ή την προσωπική ζωή του ατόµου.

          Τόσο οι Δομικές όσο και οι Στρατηγικές δεξιότητες, μπορούν να ενισχυθούν από την εφαρμογή ανοικτού τύπου λογισμικών και δραστηριοτήτων, που στηρίζονται στον εποικοδομισμό και τον κοινωνικές θεωρίες μάθησης. Συγκεκριμένα, ο Ψηφιακός γραμματισμός μπορεί να επιτευχθεί, μέσα από δραστηριότητες διερευνητικού χαρακτήρα (Exploratory Learning) που απαιτούν την εξερεύνηση και τον πειραματισμό, με στόχο την ανακάλυψη σχέσεων μεταξύ εννοιών, γεγονότων, κ.τ.λ., καθώς και την παρατήρηση, την υπόθεση και τον πειραματισμό, ως τα κύρια στοιχεία της επιστημονικής μεθόδου (πχ. Εικονικά αυθεντικά περιβάλλοντα μάθησης, Προσομοιώσεις, κ.α). Επιπλέον, ο ψηφιακός γραμματισμός μπορεί να επιτευχθεί και μέσα από την Ανακαλυπτική Μάθηση (Discovery Learning), δηλαδή την ανακάλυψη σχέσεων και πληροφοριών που σχετίζονται με προσωπικές εμπειρίες και περιλαμβάνει την πρακτική και τον πειραματισμό. Τέλος ο ψηφιακός γραμματισμός μπορεί να ενισχυθεί και από δραστηριότητες που συσχετίζονται με την επίλυση προβλήματος (Problem-solving) και ευνοούν την επικοινωνία και την συνεργασία μεταξύ των μαθητών, μέσα στα πλαίσια αυθεντικών περιβαλλόντων μάθησης (πχ. κοινότητες πρακτικής, φόρουμ, chat, προσομοιώσεις).

Sofos, A., (2010). Digital Literacy as a Category of Media competence and Literacy - an Analytical Approach of Concepts and Presuppositions for Supporting Media Competence at School. In: Bauer, P., Hoffmann, H. & Mayrberger, K. (Eds.), Fokus Medienpädagogik - Aktuelle Forschung-und Handlungsfelder (pp. 62-82). München: kopaed

ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ

Τι εννοούμε άραγε με τον όρο Ψηφιακός Γραμματισμός;

Ας δούμε ορισμένους ορισμούς!!!

Αρχικά ο όρος ψηφιακός γραµµατισµός, αναφέρεται στις διαφοροποιημένες ικανότητες και δεξιότητες των χρηστών να χρησιμοποιούν διάφορα μέσα που συσχετίζονται με ψηφιακή μορφή (Sofos, 2010). Ένας άλλος ορισμός του ψηφιακού γραμματισμού, αναφέρεται, ως την ικανότητα της κατανόησης και της χρήσης πληροφορίας, από ένα πλήθος πηγών που εμφανίζονται κυρίως µέσω υπολογιστών (Gilster, 1997). Τέλος Οι Rafferty και Steyaert (2007, στο Sofos, 2010:71) αναφέρουν ότι ο ψηφιακός γραµµατισµός µπορεί να θεωρηθεί ένας συνδυασµός των ακόλουθων δεξιοτήτων:

• Λειτουργικές δεξιότητες, που έχουν να κάνουν με τη χρήση της τεχνολογίας (πχ. Απλοί χειρισμοί, όπως η χρήση πληκτρολογίου ή ποντικιού, καθώς και πιο σύνθετοι χειρισμοί, όπως η αποστολή e-mail, η αναζήτηση στο διαδίκτυο ή λήψη και εγκατάσταση λογισµικού µε συνηµµένο, κτλ).
• Δοµικές δεξιότητες, που έχουν να κάνουν με τη χρήση των (νέων) δοµών στις οποίες περιέχονται οι πληροφορίες. Οι δεξιότητες αυτές περιλαµβάνουν τη χρήση των υπερσυνδέσεων και την αξιολόγηση των πληροφοριών που βρέθηκαν.
• Στρατηγικές δεξιότητες, που έχουν να κάνουν πιο στρατηγικές χρήσεις των πληροφοριών και περιλαµβάνουν τη δυνατότητα της ενεργής αναζήτησης πληροφοριών, την ικανότητα της κριτικής ανάλυσης των διαθέσιµων πληροφοριών και τη συνεχή αναζήτηση πληροφοριών σχετικά µε εργασία ή την προσωπική ζωή του ατόµου.

Συμπέρασμα

Ο ψηφιακός γραμματισμός έχει να κάνει με ένα τεράστιο πλήθος από ικανότητες και δεξιότητες, που πρέπει να έχει ο χρήστης ώστε να αναζητάει, να διαχειρίζεται, να οργανώνει, να αναλύει, να αξιολογεί και να κατανοεί το πλήθος των πληροφοριών, που προέρχονται από τα ψηφιακά περιεχόμενα και τις τεχνολογικές εφαρμογές, καθώς και τις διαδικασίες δηµιουργίας, ανάπτυξης και συγγραφής αυτών των περιεχοµένων.

Βιβλιογραφία

• Gilster, P. (1997). Digital Literacy. New York: Wiley Computer Publishing.
• Sofos, A., (2010). Digital Literacy as a Category of Media competence and Literacy - an Analytical Approach of Concepts and Presuppositions for Supporting Media Competence at School. In: Bauer, P., Hoffmann, H. & Mayrberger, K. (Eds.), Fokus Medienpädagogik - Aktuelle Forschung-und Handlungsfelder (pp. 62-82). München: kopaed